به مجموعه فعالیت هایی که در زمینه جابه جایی مسافر یا کالا بین کشورها انجام شده و به این منظور از انواع ابزارها و وسایل از جمله هواپیما، کشتی، ماشین های باری سنگین و …. استفاد می شود که مسیر نقل و انتقالات را هموار می کنند، حمل و نقل بین المللی گفته می شود. حمل و نقل بین المللی در واقع مهم ترین کانال برای ارتباطات تجاری و بین المللی است که با ابزار های مختلف روند آن تسهیل می گردد.
انواع روش های برقراری روابط بین کشورها و همچنین شکل گیری یک شبکه گسترده به نام حمل و نقل بین المللی در نتیجه ی ایجاد نیاز کشورها و ملل مختلف در سطح وسیعی بود که در ادامه بخش هایی آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهیم داد.
انواع حمل و نقل بین المللی
انواع مختلف حمل و نقل بین المللی
ابتدایی‌ترین تعریفی که می‌توان در خصوص حمل و نقل بین المللی بیان کرد:
نقل و انتقال مسافر یا کالاهای صادراتی بین مرزها ( بین کشورها )، توسط وسایل جا‌به‌جایی اختصاصی حمل و نقل بین المللی نامیده می‌شود.
| انواع حمل و نقل بین المللی | تعریف | مزایا | معایب |
| هوایی | انتقال کالا از طریق هواپیما | • سرعت بالا • مناسب برای کالاهای فاسدشدنی یا ارزشمند | • هزینه بالا • محدودیت وزن و حجم |
| دریایی | انتقال کالا از طریق کشتی‌ها بر روی دریاها و اقیانوس‌ها | • ارزان برای کالاهای حجیم و سنگین • ظرفیت بالای حمل بار | • زمان‌بر بودن • محدودیت در دسترسی به مناطق غیرساحلی |
| زمینی | حمل کالا با استفاده از کامیون‌ها، قطارها یا وسایل نقلیه مشابه | • مناسب برای مناطق مرزی • انعطاف‌پذیری بالا در حمل کالا به درب مشتری | • هزینه بالاتر در مسافت‌های طولانی • محدودیت در حمل بارهای بسیار بزرگ |
| ترکیبی | ترکیب دو یا چند روش حمل و نقل (مثلاً دریایی و زمینی) برای انتقال کالا | • کاهش هزینه‌ها با استفاده از روش‌های مختلف • دسترسی به مناطق غیرقابل دسترسی با یک روش خاص | • پیچیدگی بیشتر در مدیریت لجستیک • نیاز به هماهنگی دقیق بین شرکت‌های مختلف |
حملنقل و انتقالات بین المللی از طریق کانال، مسیرها و نیز ابزارهای مختلفی انجام می شود که مهم ترین آنها موارد زیر هستند:
حمل و نقل دریایی
دریاها و اقیانوس ها و به صورت کلی مسیرهای آبی راهی برای مبادلات و تعاملات تجاری بین ملل مختلف هستند. به این مسیر تعاملی بین کشورها حمل و نقل دریایی گفته می شود. در نتیجه نیاز است که ابزارهای متناسب با این مسیر یعنی کشتی ها به کار گرفته شوند.
نفت، ماشین آلات سنگین و انواع مواد معدنی از جمله مواردی هستند که این روزها از مسیرهای آبی و از طریق نقل و انتقالات دریایی بین کشورها مبادله می شوند.
کشتی هایی که برای این منظور به کار گرفته می شوند بر حسب نوع کالا یا ابزار با هم متفاوت هستند. برای مثال کشتی های کانتینری، فله بر و یا نفتکش از جمله انواع کشتی ها هستند که برای تسهیل حمل و نقل دریایی طراحی، تولید و به کار گرفته می شوند.
حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی یکی از رایج ترین و شناخته شده ترین راه هایی است که در اغلب موارد برای جابه جایی مسافران به کار گرفته می شود. فرودگاه ها، انواع هواپیماهای مسافربری، هواپیماهای باری و تجاری در لیست زیرساخت ها و وسایلی هستند که در خدمت ارائه انواع خدمات حمل و نقل هوایی به کار گرفته می شوند.
خوش بختانه در سال های اخیر کیفیت طراحی این ابزارها به قدری زیاد است که دیگر از پیچیدگی نقل و انتقالات گذشته کاسته شده است.
مهم ترین ویژگی این روش حمل و نقل سرعت بالای نقل و انتقال است. بنابراین نسبت به سایر روش ها ارجحیت بالایی دارد.
این روش نقل و انتقال به دلیل سرعت بالا بهترین گزینه برای صادرات و واردات محصولات یا کالاهایی هستند که، یا از جهت هزینه گران قیمت هستند یا اینکه احتمال فساد آن ها زیاد است. در نتیجه مسیر هوایی انتقال این موارد را در کوتاه ترین زمان ممکن خواهد نمود.
حمل و نقل زمینی
نقل و انتقالات زمینی اغلب بین کشورهایی قابل اجرا است که مرزهای زمینی مشترک داشته و می توانند با انواع ماشین های سنگین و مخصوص ( مثل کانتینر، کامیون و … ) فرایند جا به جایی مسافران و نیز کالاهای تجاری را انجام دهند.
حمل و نقل ترکیبی
حمل و نقل ترکیبی همانطور که از نام آن بر می آید از ترکیب شیوه های مختلف نقل و انتقال تشکیل شده است. برای مثال اگر قرار باشد یک بار تجاری در حجم بسیار بالایی از مرز یک کشور عبور کرده و وارد یک کشور دیگر شود، اگر مرزهای آبی داشته باشند در ابتدا از حمل و نقل دریایی کمک می گیرند.
سپس برای ادامه مسیر جا به جایی از روش حمل و نقل زمینی استفاده می کنند. روش دوم زمانی به کار گرفته می شود که مرزهای آبی دو کشور تمام شده و نیاز باشد مسیر جاده ای بین دو کشور اتصال برقرار کند. در این موارد ابزارهایی مثل کشتی و غیره نمی تواند نقشی داشته باشند و باید راه های دیگر جایگزین شوند.
کدام یک از روش های حمل و نقل بین المللی بهتر است؟
هیچ کدام از روش هایی که در بخش های قبلی تحت عنوان انواع روش های حمل و نقل بین المللی معرفی گردید بر دیگری ارجحیت ندارد. زیرا هر یک از آن ها در برهه ای از زمان و بر حسب نیازهای ایجاد شده در آن مقطع تاریخی، از سوی انسان ها به کار گرفته شده اند تا آن ها را به اهداف تجاری خود برسانند.
بنابراین هر مسیر نقل و انتقال می تواند برای پاسخ گویی به بخشی از نیازهای مبادلاتی و تعاملی کشورها نقش مثبت و مفیدی از خود ایفا کنند. در نتیجه هر شرایطی تعیین می کند که کدام یک از این راه ها می تواند برای یک کشور خاص بهتر و کارآمدتر باشد.
کشورهایی که با یکدیگر مرزهای آبی ندارند قطعاً حمل ونقل دریایی برای آن ها نمی تواند مسیر خوبی برای تعاملات تجاری باشد. در نتیجه در این موارد از سایر روش های حمل و نقل به عنوان راهی کمکی استفاده می کنند.
علاوه بر آن نیز سایر پارامترها در تعیین شیوه حمل و نقل متناسب نقش دارد. مثل:
- نوع یا ماهیت کالا
- میزان هزینه مدنظر برای فرایند نقل و انتقال
- مدت زمان مدنظر برای ارسال و تحویل کالا
- مبدأ و مقصد برای فرایند جا به جایی
خاتمه
خوش بختانه این روزها در جهانی زندگی می کنیم که ارتباطات بین المللی در کمترین زمان ممکن و با بهترین ابزارها امکان پذیر شده است. انتقال انواع داروهای درمانی برای انواع بیماری های خاص، انتقال انواع کالاهای ضروری برای افزایش سطح کیفیت زندگی افراد و حتی نقل و انتقال انواع کالاها و تجهیزاتی که به دانش انسان ها افزوده است، تماماً مدیون کسانی است که مسیر حمل و نقل بین المللی را هموارتر نموده اند. در این مقاله تلاش نمودیم بخشی از اطلاعات مرتبط با حوزه فعالیت های .نقل و انتقالات بین المللی را مورد بررسی قرار دهیم تا نگاهی اجمالی در خصوص هر یک از روش های آن ایجاد شود.
