حمل و نقل ریلی یکی از انواع روش‌های نقل و انتقال محسوب می‌شود که در سطح گسترده‌ای کاربرد دارد. اگر کمی سرتان را بچرخانید و گستردگی خدمات شهری در حوزه مترو و شیوه جابهجایی مسافرین بین شهری را مشاهده کنید، متوجه خواهید شد که حمل و نقل ریلی تا چه حد می‌تواند برای اقتصاد یک کشور کمک کننده باشد.
کاهش هزینه‌های جابهجایی مسافرین و کالاها یکی از چندین مزیتی است که حمل و نقل ریلی دارد.
در ادامه برآنیم که تمام آنچه که نیاز است در خصوص این شیوه نقل و انتقال بدانید را در بخش‌های اختصاصی بیاوریم.
حمل و نقل ریلی
یکی از روش‌های اقتصادی در حوزه حمل و نقل، روش ریلی با استفاده از انواع قطارها است. در واقع به حمل و نقل ریلی، حمل و نقل قطار نیز گفته می‌شود. زیرا قطارها تنها وسیله ای هستند که روی ریل امکان جابهجایی کالاها، محصولات و انسان‌ها را فراهم می‌کنند.
واگن‌ها قطارها هم از جهت تعداد و هم از نظر حجم بارهایی که می‌توانند جا‌به‌جا کنند بسیار قابل توجه است. به همین دلیل است که در هر نوبت جابهجایی قطارها مقدار یا حجم زیادی از کالاها در فرایند نقل و انتقال از نقطه‌ای به نقطه دیگر حمل می‌شوند. طبیعی است که در این طریقه جابهجایی، هزینه‌های مربوط به فرایند حمل بسیار کمتر خواهد بود.
برای این که بتوانیم گستردگی حمل و نقل ریلی را روشن سازیم مترو و حجم استفاده از این شیوه حمل و نقل را مثال می‌زنیم. قطارهای بین شهری هم در دسته حمل و نقل ریلی قرار می‌گیرند.
آیا می‌دانید چه میزان خطوط ریلی در شهر تهران وجود دارد؟ آیا می‌دانید روزانه چند هزار نفر مسافر جا‌به‌جا می‌شوند؟
از سوی دیگر آیا از حجم برنامه سفر قطارهای بین استانی اطلاعی دارید؟
مزایای حمل و نقل ریلی برای کشورها
نقل و انتقال‌هایی که از طریق قطارها و در بستر مسیرهای ریلی انجام می‌شود دارای مزایای چندی است که مهم‌ترین آن‌ها:
کاهش تاثیر عوامل محیطی روی فرایند نقل و انتقال
در واقع به دلیل این که مسیر ریل و قطارها مشخص است، عوامل محیطی و طبیعی کمترین تاثیر را بر سرعت و امنیت جابهجایی کالاها و مسافران دارند.
برای مثال برف و باران نمی‌توانند چندان اختلالی در برنامه‌ریزی‌های شرکت‌های حمل و نقل ریلی داشته باشند؛ زیرا برنامه‌های دقیقی در جهت آماده‌سازی مسیر قطارها برای حرکت وجود خواهد داشت.
برنامه منظم نقل و انتقال
به دلیل اثرپذیری پایین مسیرهای ریلی از عوامل محیطی و مزاحم تمامی برنامه‌هایی که برای نقل و انتقال انجام می‌شود سر موعد مقرر پیش خواهد رفت.
در واقع ساماندهی یا سازمان‌دهی این شیوه از حمل و نقل بسیار بیشتر از سایر روش‌ها است.
برای درک بهتر این موضوع به شما توصیه می‌کنیم برنامه‌های حمل و نقل هوایی و پروازها را در نظر بگیرید. آیا می‌توان در برنامه‌های پرواز شرکت‌های هواپیمایی چندان نظم دقیقی مشاهده نمود؟.
کاهش خطرات مرتبط با تصادفات و …
در حمل و نقل جاده‌ای یکی از معایبی که مطرح می‌گردد، احتمال وقوع حوادث و تصادفات جاده‌ای است. اما در نقل و انتقالاتی که در بستر ریل انجام می‌شود این موضوع منتفی می‌گردد. در واقع قطارها از مسیرهای از پیش تعیین شده و برطبق برنامه‌های دقیق حرکت کرده و احتمال وقوع تصادف و حوادث وجود ندارد. در نتیجه می‌توان به امنیت این شیوه از نقل و انتقال اشاره نمود.
از سوی دیگر نیز ترافیکی وجود ندارد و مدت زمان سفر و جابهجایی کالاها و مسافران تا حد زیادی مشخص و قابل پیش‌بینی خواهد بود.
حمل و نقل ریلی چه معایبی دارد؟
از معایب، محدودیت‌ها یا نقطه ضعف‌هایی که می‌توانیم برای حمل و نقل ریلی نام ببریم تعدادی از آن‌ها برای شرکت‌های حمل و نقل ریلی اهمیت دارند. مثل، هزینه‌های بسیاری که باید جهت حفظ و نگهداشت سلامت قطارها انجام داد.
در واقع قطارها همچون سایر وسایل حمل و نقل جمعی از سوخت استفاده می‌کند. بنابراین نیاز است که منابع مالی قابل توجهی جهت تامین سوخت قطارها اختصاص داده شود.
از سوی دیگر هزینه‌هایی نیز جهت تعمیر آن‌ها در صورت خرابی باید انجام شود.
از دیگر محدودیت‌هایی که می‌توانیم برای این شیوه جا به جایی مطرح کنیم به کارگیری این روش نقل و انتقال در داخل مرزهای یک کشور است. معمولاً مسیرهای ریلی داخل یک کشور و درون مرزها کشیده شده‌اند. در نتیجه بین کشورها کمتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
قطارهای بدون راننده و اثر آن بر حمل و نقل ریلی
یکی از رویاهایی که در آینده در سایه پیشرفت‌های فناوری و ابزارآلات حمل و نقل ریلی به تحقق خواهد پیوست قطارهای بدون راننده است. در این سال‌ها خودروهای بدون راننده توانسته‌اند نگاه و توجه دنیا را به سمت خود جلب کنند. قطارهای بدون راننده نیز به خصوص در مسیر ریلی قطارهای بین شهری می‌تواند با چالش‌های بسیار اما با مزایایی همراه باشد.
ضروری است که برای سرعت بخشیدن به روند رشد قطارهای بدون راننده در دنیا دولت‌ها ورود کنند و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در این زمینه انجام شود.
از سوی دیگر فرهنگ‌سازی گسترده و عمومی در زمینه ایجاد اعتماد و پذیرش همگانی این ابزارها یعنی قطارهای بدون راننده از درجه اهمیت بالایی برخوردار است.
از دیگر موضوعات مهمی که در این حوزه مطرح می‌گردد، اهمیت اقتصادی گسترش قطارهای بدون راننده برای دولت‌ها و کشورها است. کاهش یافتن هزینه‌های مربوط به حمل و نقل ریلی با انواع قطارهای بدون راننده کمترین مزیتی است که می‌توان به آن اشاره نمود. از سوی دیگر افزایش میزان بهره‌وری در این بخش می‌تواند بسیار قابل توجه باشد.
تمامی این نکات دست به دست هم داده و در نهایت فناوری و دانش متخصصین را در خدمت طراحی برنامه‌های مرتبط با توسعه شبکه حمل و نقل ریلی با قطارهای بدون راننده قرار خواهد داد.
خاتمه
رشد و گسترش شبکه حمل و نقل ریلی تا حد زیادی می‌تواند یک برنامه‌ریزی استراتژیک بلند مدت جهت اشتغال‌زایی در درون مرزهای کشورها باشد.
خوش‌بختانه در بسیاری از کشورها شبکه حمل و نقل ریلی توانسته به شکل مستقیم و غیرمستقیم برای بسیاری از افراد شغل ایجاد کند تا چرخ‌دنده اقتصاد کشور و خانواده‌ها به درستی حرکت کند.
به همین دلیل است که اهمیت این شیوه حمل و نقل روشن می‌گردد و نیاز است که نسبت به آن توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
