در یک سخنرانی آنلاین که به مناسبت روز جهانی زنان دریانورد برگزار شده بود، آرسنیو دومینگس، دبیرکل IMO، به گامهای بزرگ در ترویج تنوع و شمول در صنعت دریانوردی و جامعه در راستای برجسته سازی نقش زنان دریانورد در عملیات روزانه کشتیرانی و ترویج محیطی بدون مانع برای استخدام آنها پرداخت:
بر اساس نظرسنجی انجام شده، چالشها و موانع شناسایی شده برای زنان دریانورد شامل موارد زیر می شوند:
دشوار بودن دستیابی به موفقیت حرفه ای برای زنان دریانورد
زنان دریانورد تنها خواستار برخورد منصفانه و فرصتهای برابر برای توسعه مهارتها و پیشرفت شغلی مشابه همکاران مرد خود هستند. اما در بسیاری از موارد، آنها با تبعیض و بی احترامی به دلیل جنسیت خود روبرو می شوند. این تبعیض معمولاً از سوی همکاران مرد رخ می دهد و میتواند مانع از کسب احترام و مسئولیتهای بیشتر برای زنان شود.
یکی از افسران ارشد در این مورد میگوید: “آنها فکر می کنند چون زن هستید، نمیتوانید این کار را انجام دهید”.
باید از همکاران مرد خود عملکرد بهتری داشته باشند تا به عنوان فردی شایسته شناخته شوند یا ترفیع بگیرند
بسیاری از زنان دریانورد می گویند که باید خود را بارها ثابت کنند و در رقابت با مردان، عملکرد بهتری داشته باشند تا برای ترفیع شغلی در نظر گرفته شوند. یکی از افسران ارشد می گوید: “من همیشه احساس میکنم که باید بیشتر از همکاران مرد خود تلاش کنم و خودم را ثابت کنم. همکاران مرد برای کارهای متوسط ارتقاء می گیرند، اما من باید بیشتر متمایز باشم تا ترفیع بگیرم”.
این فشار برای اثبات خود باعث می شود که زنان در محیط های کاری بهویژه در کشتیها احساس کنند که برای دریافت همان فرصتها و ارتقاء شغلی که همکاران مردشان دریافت می کنند، باید از آنها عملکرد بهتری نشان دهند.
دسترسی نابرابر به آموزشهای عملی در کشتی
چالش دیگری که زنان دریانورد در کشتیها تجربه میکنند این است که گاهی اوقات فرصتهای آموزشی برای آنها به میزان کمتری نسبت به همتایان مرد خود در اختیارشان قرار می گیرد. یکی از افسران میگوید: “آنها انتظارات پایینی از شما دارند چون زن هستید، بنابراین فرصتهای کمتری به شما داده میشود و بازخورد کمتری دریافت می کنید، در حالی که باید همانطور که به مردان آموزش داده می شود، به ما نیز آموزش داده شود”.
این نوع رفتار ناعادلانه نه تنها به کاهش مهارتها و تجربه زنان دریانورد منجر می شود، بلکه باعث خواهد شد که آنها احساس کنند که برای یادگیری و پیشرفت در حرفه خود باید موانع بیشتری را از سر راه بردارند.
اختصاص وظایف متفاوت به زنان دریانورد نسبت به همکاران مرد در کشتی
یکی از چالشهای عمده ای که زنان دریانورد در مصاحبه ها به آن اشاره کرده اند، تجربهای است که در آن همکاران مرد و افسران ارشد به ویژه افرادی از نسلهای قدیمیتر، باور ندارند که یک زن می تواند کارهایی که نیاز به دانش فنی یا قدرت بدنی دارند را انجام دهد” (دریانورد عادی، ۱ سال در دریا).
چالش دیگری که گزارش شده، “تصور غلط از این است که زنان در کارهایی مانند انجام کارهای دفتری دقیق تر هستند، بنابراین بیشتر کارهای دفتری به آنها واگذار می شود” (افسر ارشد، ۱۵ سال در دریا). یکی از مصاحبه شونده ها به اشتراک گذاشته است که “برخی اعضای خدمه تمایلی به دادن دستورات کاری ندارند، حتی با اینکه من قدرت و توانایی هایم را نشان داده ام” (دریانورد عادی، ۲ سال در دریا).
قراردادهای طولانی
دردسر اصلی مرتبط با طول قراردادها و مأموریتها این است که زنان مجبورند بین ادامه شغل دریانوردی و شروع خانواده یکی را انتخاب کنند. یکی از مهندسان میگوید: «دلیل اصلی که زنان به دریا نمی روند یا تصمیم به ترک کار می گیرند، طولانی بودن مدت قراردادهاست. زنان می خواهند هم در حرفه شان موفق شوند و هم خانواده تشکیل دهند. اما وقتی به خانواده می رسد، باید انتخاب کنند. اگر قراردادها کوتاه تر بودند، زنان بیشتری به ادامه کار در دریا فکر می کردند.»
نبود گزینه های برنامه ریزی خانوادگی، از جمله مرخصی زایمان و برنامه های چرخشی دریا-ساحل
مطابق با یک تحلیل اخیر از McKinsey در خصوص زنان در محل کار، پاندمی باعث افزایش قابل توجهی در سطح استرس و چالشهای بهداشت روانی در میان مادران شاغل شده است. زنان دریانوردی که در مصاحبه ها شرکت کردند، درخواست حمایت از شرکتها دارند تا بتوانند همزمان خانواده و حرفه در دریا را بدون پرداخت قیمت سنگین استرس و مشکلات روانی مدیریت کنند. یکی از مهندسان دوم میگوید: «اگر کارفرمایانم از این مسئله حمایت کنند و بتوانند به من کمک کنند، سالها در دریا خواهم ماند.»
در حالی که صنعت دریانوردی با چالشهای خاص خود مواجه است، حمل و نقل جادهای نیز با مشکلات و فرصتهای مشابهی رو به روست که میتواند در مقایسه با سایر بخشهای حمل و نقل، درسهای مهمی برای بهبود شرایط کاری زنان ارائه دهد.
عدم تمایل شرکتها به استخدام زنان دریانورد
چالش دیگری که توسط بسیاری از زنان دریانورد گزارش شده، مشکل استخدام است، به ویژه در مراحل اولیه شغلی. این چالش بسته به جغرافیا و فرهنگها تفاوتهای زیادی دارد. یکی از زنان دریانورد می گوید: «فقط دو شرکت خدمه موافقت کردند که مرا به عنوان کارآموز مهندسی بپذیرند، ۹۸ درصد شرکتهایی که در آنها کارم را آغاز کردم حتی حاضر به صحبت کردن هم نبودند.»
پیامد شدید این مشکلات این است که برخی از زنان دریانورد احساس می کنند که عملاً از صنعت دریانوردی بیرون رانده شده اند و به سمت صنعت کروز می روند یا از حرفه دریانوردی کاملاً کنار می روند.
خلاصه
با توجه به نتایج حاصل از تحقیقات درباره فرصتهای شغلی برای زنان دریانورد، لازم است که صنعت دریانوردی و شرکتهای فعال در این حوزه تلاش بیشتری در جهت ایجاد شرایط برابر و فراهم کردن امکانات مناسب برای زنان در این حرفه انجام دهند.
برخی از این اقدامات شامل کوتاه تر کردن طول قراردادها، بهبود دسترسی به آموزشهای عملی و فرصتهای شغلی برابر، همچنین ایجاد برنامه های چرخشی دریا-ساحل و ارائه حمایتهای خانوادگی نظیر مرخصی زایمان می شود. این گامها در نهایت باعث جذب بیشتر زنان به این صنعت و همچنین حفظ و کمک به پیشرفت آنها در حرفه دریانوردی شود.
اما، همکاری مشترک میان مقامات، شرکتها و سازمانهای مختلف در نقاط مختلف دنیا یکسان نبوده، اما به خوبی میتواند موجب ایجاد تغییرات مثبت و پایداری در صنعت دریانوردی شود. امیدواریم در آینده ای شود فضاهای ایده آل فراهم شود که در آن زنان دریانورد بتوانند بهطور کامل از فرصتهای شغلی برخوردار شده و به موفقیتهای حرفهای خود دست یابند.
منابع
